De Rotterdamse stadspolitiek maakt momenteel een fundamentele ommekeer mee. Niet langer staat het recht van individuen op voorzieningen centraal. Er wordt eerst en vooral gekeken naar wat mensen zelf kunnen om hun positie te verbeteren en dan pas of de overheid nog steun geeft. Bezuinigingsdwang en meer ideologische overwegingen lopen hier door elkaar heen. Met buurten is het niet anders. Buurten waar het minder gaat, worden geacht om zichzelf als een soort Baron van Münchhausen omhoog te trekken. Een centraal begrip hierin is collectieve zelfredzaamheid, oftewel sociale samenhang tussen buurtbewoners en hun bereidheid om sociale controle uit te oefenen en zich in te zetten voor gedeelde belangen in de buurt. Uit onderzoek blijkt dat collectieve zelfredzaamheid positief uitwerkt op de ontwikkeling van buurten. Het gaat om tastbare resultaten (verfraaide pleintjes en plantsoenen) maar ook om minder tastbare zaken als ‘publieke familiariteit’ en gevoel van veiligheid. In zijn lezing gaat Kleinhans in op de interne en externe randvoorwaarden voor collectieve zelfredzaamheid van buurten. Daarbij staat de vraag centraal in hoeverre deze randvoorwaarden te beïnvloeden zijn door beleid in tijden van economische crisis. En wanneer de overheid juist vooral moet loslaten.
Reinout Kleinhans (OTB, TU Delft) is stadsgeograaf en sinds 1999 als senioronderzoeker verbonden aan het Onderzoeksinstituut OTB. Zijn expertise omvat wijkontwikkeling, verhuismobiliteit van bewoners, sociale effecten van stedelijke herstructurering, gentrification, herhuisvesting en bredere vraagstukken rondom sociale cohesie, sociaal kapitaal, samenlevingsopbouw en empowerment. Naast papers in internationale wetenschappelijke tijdschriften publiceert hij regelmatig in uiteenlopende vakbladen. Tevens doceert hij aan zowel studenten als praktijkprofessionals.
Download de presentatie “Een betere buurt begint niet bij jezelf”. De Gordiaanse knoop van verloedering, collectieve zelfredzaamheid en bezuinigingsdwang ontward
De Kenniswerkplaats Leefbare Wijken organiseerde in het najaar van 2012 een serie colleges over steden en stedelijk bestuur. De colleges waren bedoeld voor medewerkers van de Gemeente Rotterdam en hadden als doel om bestaande kennis over steden en stedelijk bestuur vanuit de universiteit te verspreiden binnen de gemeente. Download de omschrijving van de lezingenreeks hier.