De Bedreigde Stad – De maatschappelijke impact van COVID-19 op Rotterdam
Download het onderzoek hier
De coronapandemie heeft een enorme impact op de samenleving. Het onderzoek “De bedreigde stad” laat zien dat de maatschappelijke impact van COVID-19 in Rotterdam en Nederland groot is. In Rotterdam voelt bijna 40 procent van de bevolking zich persoonlijk bedreigd en meer dan 70 procent is van mening dat de stad Rotterdam bedreigd wordt door het coronavirus. Grote groepen zijn bang voor werk- en inkomensverlies en mijden op dit moment de huisarts en ambulante zorg vanwege besmettingsangst. Het onderzoek, gebaseerd op een enquête met ruim 6000 respondenten in heel Nederland en bijna 1500 respondenten in Rotterdam, stond onder leiding van de socioloog prof. Godfried Engbersen van de EUR en is mede mogelijk gemaakt door de gemeente Rotterdam en de Kenniswerkplaats Leefbare wijken.
In het rapport De bedreigde stad worden verschillende aspecten belicht: de sociaaleconomische gevolgen; zorgmijding en zorggebruik; omgaan met risico’s, angst en stress; solidariteit en onderlinge hulp; sociale verhoudingen in de buurt; en vertrouwen in instituties, media en mensen. Op al deze terreinen zijn de uitkomsten voor Rotterdam vergeleken met landelijke uitkomsten. En is er gekeken naar verschillen tussen groepen. Het onderzoek laat een tweezijdig beeld zien van Rotterdam ten tijde van de coronacrisis. Enerzijds zijn grote delen van de bevolking bevreesd voor hun gezondheid en maatschappelijke positie. Anderzijds is er het beeld van een veerkrachtige stad. Veel Rotterdammers tonen een grote bereidheid om anderen te helpen of doen dat al. Ook is er veel vertrouwen in de landelijke en lokale overheid, de GGD en het RIVM. Dat betekent dat er een groot draagvlak is voor de maatregelen die nu worden getroffen.
Sociaaleconomische dreiging
Een kwart van de zzp’ers en flexwerkers rapporteert inkomensverlies door de huidige crisis. Dit geldt zowel voor Rotterdam als voor Nederland als geheel. Bijna een derde van de werkende respondenten in Rotterdam is (heel) bang om zijn of haar baan te verliezen – meer dan het landelijk gemiddelde. De helft van de Rotterdamse zzp’ers en uitzend- en oproepkrachten is (heel) bang zijn of haar inkomen grotendeels te verliezen.
Zorgmijding
Ongeveer vier op de tien inwoners van Rotterdam en Nederland mijden uit angst voor besmetting bij voorkeur zorg: zij zouden een bezoek aan de huisarts mijden en laten liever geen zorgverleners in huis toe. Ongeveer één op de vijf inwoners van Rotterdam en Nederland die behandeling behoeven rapporteert dat hen medische behandeling wordt onthouden.
Angst en dreiging
Rotterdammers zien COVID-19 als een grote bedreiging, vooral voor familieleden en voor anderen. In Rotterdam en landelijk is er veel angst en stress. Een kwart tot een derde van de respondenten geeft aan sinds de coronacrisis angstiger te zijn, zich moeilijker te kunnen ontspannen, en niets te hebben om naar uit te kijken.
Solidariteit en buurtrelaties
Een grote meerderheid van de respondenten uit de Rotterdamse en landelijke steekproef is bereid om hulp te bieden aan mensen die door COVID-19 hulp nodig hebben. Vooral aan familie, en in mindere mate aan vrienden en buren, wordt die hulp op dit moment ook al geboden. Meer dan de helft van de Rotterdamse respondenten vindt dat buurtgenoten elkaar helpen en geeft aan (veel) vertrouwen te hebben in hun buren. Bovendien vinden Rotterdamse respondenten vaker dan die in het land als geheel dat de relaties in de buurt sinds de uitbraak van het virus zijn verbeterd en dat ze meer vertrouwen hebben gekregen in hun buren.
Vertrouwen
Ook het vertrouwen in de overheid is groot, zowel in de landelijke als de lokale. Het vertrouwen in de overheid is door de crisis verder toegenomen. Hetzelfde geldt voor de gezondheidssector in brede zin. Vooral de huisarts is een bron van vertrouwen. Daarnaast kunnen ook het RIVM en de GGD op een sterk toegenomen vertrouwen rekenen.
Grote verschillen tussen groepen
COVID-19 heeft op sommige groepen een grotere maatschappelijke impact dan op andere groepen. Traditionele kwetsbare groepen zoals lager opgeleiden, ouderen en mensen met een gering inkomen en een slechte gezondheid, voelen zich meer bedreigd. Ze hebben minder vertrouwen in de overheid en in gezondheidsinstellingen en gaan minder snel naar de huisarts en ontvangen in mindere mate graag zorgverleners thuis. Er zijn echter ook nieuwe kwetsbare groepen, waaronder flexwerkers en middengroepen. Zij zijn vooral bang voor de financieel-economische gevolgen. Veel personen met een tijdelijke baan en zzp’ers zijn bang voor werk- en inkomensverlies of hebben al inkomensverlies geleden door de huidige crisis. Ook zien we een bedreigde middengroep van middelbaar opgeleiden met een (boven)modaal inkomen. Opvallend is ook dat veel jongeren stress ervaren.
In de media: