De werkzaamheid van WhatsApp-buurtpreventie verbeteren
In het experiment WhatsApp-buurtpreventie onderzocht het lectoraat Publiek Vertrouwen in Veiligheid van hogeschool Inholland samen met de gemeente Rotterdam in opdracht van de Kenniswerkplaats en de gemeente Rotterdam, de hypothese dat de werkzaamheid van WhatsApp-buurtpreventiegroepen – op het gebied van de door burgers ervaren veiligheid, de meldingsbereidheid en de ervaren nabijheid van de overheid – verbeterd kan worden door gericht te werken aan het versterken van succesfactoren.
Hiervoor zijn elf interventies voorgesteld, gebaseerd op succesfactoren uit de literatuur en de beleidstheorie over de werking van WhatsApp-buurtpreventie. In twee gebieden zijn beheerders met deze interventies aan de slag gegaan: Lombardijen, waar de gemeente Rotterdam WhatsApp-groepen in eigen beheer heeft, en de Essenburgbuurt, een buurt met een zelfstandige WhatsApp-groep. Om te zien hoe de voorgestelde interventies in de praktijk zijn gebracht zijn de chatgeschiedenissen bestudeerd en zijn gesprekken gevoerd met de beheerders. Met enquêtes zijn vooraf en achteraf metingen gedaan om te zien of het versterken van succesfactoren tot verbetering van de werkzaamheid leidde. Ter controle zijn ook bewoners die niet deelnamen aan de WhatsApp-groepen bevraagd.
De interventies bleken in beperkte mate te zijn uitgevoerd en leidden in de praktijk tot weinig substantiële versterking van succesfactoren. Uit de enquêtes bleek dat op drie van de gemeten indicatoren een kleine verandering in de beoogde richting zichtbaar was. Maar omdat de veranderingen klein en niet eenduidig waren, zijn ze niet toe te schrijven aan de interventies. De hypothese die aan het experiment ten grondslag lag kon dus niet worden bevestigd.
Desondanks bevat het experiment veel lessen. Het is de eerste kwantitatieve studie waarin de veiligheidsperceptie van deelnemers is onderzocht. De uitkomst hiervan is erg interessant: deelnemers bleken een overwegend lagere veiligheidsperceptie te hebben dan niet-deelnemers. In beide wijken zagen deelnemers significant meer verdachte of onveilige situaties, voelden ze zich vaker onveilig in hun eigen buurt en gaven ze een lager rapportcijfer voor hun eigen buurt. De auteurs benadrukken daarom het belang van het beheren van de veiligheidsbeleving in WhatsApp-buurtpreventiegroepen.
Het experiment maakt duidelijk dat het verbeteren van de werking van WhatsApp-buurtpreventie geen sinecure is. Het vergt aandacht en inspanning, ook van deelnemende professionals. Er is niet één simpele oplossing aan te wijzen om WhatsApp-buurtpreventie beter te laten functioneren – er is eerder een pakket aan maatregelen nodig dat met de nodige aandacht wordt uitgevoerd. Gelet op de benodigde aandacht en inspanning en het belang van de veiligheidspsychologische dimensie in het beheer is de persoon van de beheerder erg belangrijk.
Dit heeft implicaties voor beleidsmakers. De inzet van WhatsApp-buurtpreventie vergt een doordachte aanpak met voldoende inzet. Verwachte positieve effecten zijn niet gegarandeerd en negatieve en averechtse effecten liggen op de loer. De auteurs bevelen dan ook aan om WhatsApp-buurtpreventie selectief en doelbewust in te zetten.buurtwachten, criminaliteit, participatie, veiligheid, experimenten